Immanuel Kant

IMMANUEL KANT 1724 – 1804
„Co to jest oświecenie”, „Krytyka władzy sądzenia”, nazywany jest samotnikiem z Keniksbergu (Królewca), dokonał kopernikańskiego przewrotu w filozofii. Kwestia sensu działalności człowieka. Kultura istnieje w dwóch formach : kultura umiejętności, pozwala osiągnąć cele i kultura wychowania pozwala wybierać cele. Warunkiem jej powstania jest nierówność między ludźmi, tylko wtedy u ludzi pojawia się pragnienie doskonalenia się bo wiedzą że inni żyją lepiej. Pojawia się chęć dorównania elicie, to jest mechanizm broni obosiecznej. Kult. Wych. To typ kultury która pojawia się u człowieka gdy udało mu się stłumić w sobie zwierzęcy pierwiastek. Wykształca się w praktyce. Sztuki piękne i nauka czynią ludzi bardziej cywilizowanymi, ale nie kulturalnymi (podobnie jak Rousseau). Sztuki piękne wstępnie przygotowują człowieka do zrozumienia jego sensu istnienia. Zaczyna kierować się imperatywem kategorycznym.
Są ludzie którzy przestrzegają zasad ale człowiek cywilizowany czyni to dlatego że się boi odrzucenia, śmieszności. Człowiek kulturalny kieruje się zasadami moralnymi, nie uważa ich za wewnętrzne ograniczenia. „Uzasadnienie metafizyki moralności” postępy wg. Takiej reguły, chciał by stała się prawem obowiązującym. To istota imperatywu kategorycznego? Pojęcie imperatywu hipotetycznego- jeśli człowiek chce osiągnąć jakiś cel to musi wszystko podporządkować temu działaniu, to działania ostrożne. Imperatyw kategoryczny zaleca działanie bez oglądania się na korzyści, trudności, niebezpieczeństwa. Nie powinniśmy kłamać bo jeśli stałoby się to powszechne, obowiązujące to stosunki między ludźmi byłyby bardzo trudne. Postępują tak abyś człowieczeństwa w sobie nie używał jako środka ale zawsze jako celu. Powinniśmy szanować innych bo są istotami myślącymi. Źródłem moralności ma być moja możliwość i rozumność. Człowiek jest głównym źródłem etyki. W refleksji o kulturze u Kanta moralność traktowana jako cel kultury jest bardzo ważna. Człowiek może podejmować moralną decyzję która będzie się stawać powszechnie obowiązującą regułą. Tyko wolne społeczeństwo można uznać kulturalnym. Należy odróżnić społeczeństwo cywilizowane od społeczeństwa kulturalnego, te pierwsze są pierwszym etapem drugich.
Państwo prawa oznacza powstanie nowego typu społeczeństwa nowego rodzaju więzi ludzkiej, wykształcenia się osobowości. Państwo prawa jest podstawą do powstania nowej kultury. Droga ludzkości to droga od cywilizacji do kultury. Jest M. rodzajów zależności między cywilizacją a kulturę. Kant wskazywał jedną główną. Człowiek kultury kieruje się rozumem. Kultura to moralne samodoskonalenie się człowieka. Kant dostrzega że cywilizacja jest jedynie zewnętrzną powłoką.
WNIOSKI:
Rozróżnienie między cywilizacją a kulturą;
Poszczególne dziedziny kultury rozwijają się w różnym tempie;
Zasługą Kanta było historyczne spojrzenie na kulturę;
Podkreślenie związku między KULTURĄ – WOLNOŚCIĄ – ROZUMEM;

FRIEDRICH WILHELM SCHELING 1775 – 1854
Uczeń szkoły idealizmu transcendentalnego „Filozofia sztuki”, „Filozoficzne badania nad istotą ludzkiej wolności”. Przyroda jest przejawem absolutu, bytu najwyższego. Nie każde zło należy potępić, nie każde dobro należy pochwalić. Refleksja na temat przyrody jako bytu samoistniejącego, uduchowionego. Kultura i przyroda to 2 rzeczywistości. Prawdziwe piękno powstaje tylko w kulturze. Przyroda jest piękna jako całość, same elementy to brzydota. Sztuka w świecie kultury/ człowiek jest najwyższym, najdoskonalszym sposobem powstania, nie nauka ponieważ nie umie dotrzeć do istoty rzeczy. Sztuka jest całościowa, kompleksowa nie filozofii. Sztuka jest odzwierciedleniem idei. Odzwierciedla istotę rzeczy, sposób przybliżania człowieka do absolutu.
Refleksja dotycząca mitu (wcześniej Vico). Filozofia Schellinga odwołuje się do mitu. Mt to wyraz świadomości społecznej, zbiorowej. To konieczny stopień rozwoju świadomości społecznej. Mit pojawia się u grupy gdy pojawia się potrzeba zrozumienia, usytuowania w świecie człowieka. To pierwotna, najbardziej uniwersalna forma myśli, to połączenie impulsu i działania, wiary i wiedzy. Człowiek rozumiejący, wierzący w mit jest wtopiony w przyrodę. Schelling uznaje że mit mówi rzeczy ważne. Cechą myślenia mitologicznego jest absolutna bezrefleksyjność. Związek mitu z życiem. Prawdziwa mitologia musi być przeżyta, doświadczona. Mit to pierwotna forma wyrażania, że człowiek potrzebuje czegoś wyższego. Jest też wyrazem pierwotnej poezji. Wskazując na podobieństwo w mitach różnych narodów, wskazuje na podobne formy mitologiczne. To dowód na kolektywność twórczości mitologicznej. Schelling podkreśla, że warunkiem rozwoju kultury jest WOLNOŚĆ. Kultura jest zawsze związana z twórczością. Sztuka jest wyrazem ducha kultury. Styl czy kanon w sztuce jako ważne barometry przemian kultury.