Epoka posoborowa

Pierwszy Polak na Stolicy św. Piotra, Karol Wojtyła urodził się w Wadowicach w maju 1920 r.. W czasie wojny pracował jako robotnik i odbył ukryte przed okupantem studia teologiczne. Święcenia kapłańskie przyjął w Krakowie, w październiku 1946 r. W r. 1953 ks. Wojtyła uzyskał habilitację na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Była to ostatnia habilitacja przed likwidacją tego Wydziału przez władze komunistyczne. W młodości interesował się życiem teatralnym i sam występował jako aktor. W lipcu 1958 r., a więc pod koniec pontyfikatu Piusa XII (który zmarł 9 października) został mianowany krakowskim biskupem pomocniczym. W styczniu 1964 r. został przez Pawła VI mianowany arcybiskupem krakowskim, a w r. 1967 kardynałem. Wybrany na papieża dn. 16 października 1978 r., odbył w czasie swego pontyfikatu ponad sto pielgrzymek do większości państw świata. 13 maja 1981 doszło do nieudanego zamachu na Jana Pawła II na placu św. Piotra w Rzymie. Po jednym z najdłuższych pontyfikatów w dotychczasowej historii Kościoła papież zmarł w Watykanie, 2 kwietnia 2005 r.
Pierwsza encyklika Jana Pawła II, Redemptor hominis z 4 marca 1979 r. została napisana w języku polskim i na samym początku autor wyraził w niej wolę kontynuowania dorobku swych trzech poprzedników: „Jan XXIII i Paweł VI stanowią etap, do którego bezpośrednio pragnę nawiązywać – próg, od którego wspólnie poniekąd z Janem Pawłem I zamierzam iść ku przyszłości (…) podejmuję bogate dziedzictwo współczesnych nam pontyfikatów. Jest to zaś dziedzictwo głęboko osadzone w tej świadomości Kościoła, której w mierze przedtem nieznanej przysłużył się Sobór Watykański II, zwołany i zapoczątkowany przez Jana XXIII, z kolei zaś szczęśliwie doprowadzony do końca i wytrwale realizowany przez Pawła VI, na którego działalność mogłem patrzeć z bliska, podziwiając Jego głęboką mądrość i odwagę, a równocześnie wytrwałość i cierpliwość w niełatwym posoborowym okresie pontyfikatu”.
Przyszły papież zaangażował się w reformy już wiele lat wcześniej. Nową orientację teologiczną bpa Wojtyły wyraża jego opinia w sprawie problematyki planowanej do rozważenia na zapowiedzianym przez Jana XXIII Soborze Powszechnym, złożona na wezwanie kard. Domenico Tardiniego w r. 1959. Pomocniczy biskup krakowski rozważał w swym wotum m. in. problem przynależności niekatolików do Kościoła. W tym czasie wśród teologów powszechnie panowało tradycyjne przekonanie, że w normalnych warunkach niekatolicy nie są członkami Kościoła, chyba że znajdują się poza widzialnym Kościołem bez własnej winy (np. wskutek tzw. niepokonalnej niewiedzy – ignorantia invincibilis), a wtedy mogą stać się faktycznymi członkami Ciała Chrystusa na drodze pragnienia, przez gotowość do podporządkowania się woli Bożej. Bp Wojtyła rozwijał w swym wniosku własne rozumienie nauczania o Kościele jako Mistycznym Ciele Jezusa Chrystusa. Po pierwsze zaznaczył, że nowy Sobór jest szczególnie gorąco wyczekiwany przez osoby odłączone od jedności Kościoła wskutek herezji, bądź schizmy. Zakłada zatem, że Sobór może dokonać pewnych reform ułatwiających tym osobom połączenie się z Kościołem, bądź zmian wyrażających uznanie dla ich poglądów. Autor wotum sam dokonuje takiego przeformułowania tradycyjnej doktryny. Po pierwsze stwierdza, że niekatolicy posiadają w pewnym stopniu miłość Chrystusową, która prowadzi ich do jedności z prawdziwym Kościołem. Założenie o dobrej woli niekatolików bliskie jest teologii Jana XXIII, natomiast użycie określenia o prawdziwym Kościele jest tradycyjnym terminem w analizowanym tekście. Termin „w pewnym stopniu” (aliqualis) przypomina typowe już dla epoki posoborowej ogólne sformułowania, które są otwarte na wielorakie interpretacje (wbrew dotychczasowemu jasnemu językowi teologicznemu). Dalej autor przechodzi do rozważań nad jednością Kościoła i stwierdza, że należy ją wykładać w oparciu o nauczanie o Mistycznym Ciele Chrystusa (podkreślane przez Piusa XII). Te same wątki pojawiają się później wielokrotnie, już w papieskich dokumentach Karola Wojtyły, który powiadał (za konstytucją soborową Gaudium et spes), że: „Syn Boży, przez wcielenie swoje zjednoczył się jakoś z każdym człowiekiem”. W eklezjologii po II Soborze Watykańskim pojawiły się jednak nowe treści, wykluczane jeszcze przez Piusa XII.